تغذیه مناسب در دوران بارداری
تغذیه در دوران بارداری از مهمترین و اصلی ترین مسائل کودک و مادر می باشد. غذا اولین منبع تغذیه جنین در شکم مادر است. بنابراین مادر باید در طول دوران بارداری غذاهایی سرشار از مواد مغذی را مصرف کند. تغذیه مناسب موجب رشد و تقویت کودک می شود و از طرفی دوران بارداری و زایمان را آسان می کند. نیاز بدن به مواد غذایی در طول دوره بارداری بسیار افزایش می یابد. بنابراین خانم های باردار با داشتن رژیم مناسب باید به این نیاز پاسخ دهند.
پروتئین
پروتئین بخش اصلی برای رشد مناسب بافت های جنین از جمله مغز می باشد. پروتئین به رشد سینه و بافت رحم بارداری کمک می کند و نقش اساسی در افزایش تأمین خون را دارد. خانم های باردار باید روزانه سه وعده پروتئین مصرف کنند.
منابع پروتئین
• گوشت گاو کم چرب
• ماهی سالمون
• کره بادام زمینی
• آجیل
• پنیر خامه ای
کلسیم
کلسیم نقش موثری در ساخت استخوان های جنین دارد و موجب تنظیم مصرف مایعات بدن می شود. خانم های باردار باید در طول روز حداقل سه تا پنج وعده کلسیم مصرف کنند. ۹۹ درصد کلسیم در استخوان و دندان و 1 درصد آن در خون و مایعات خارج سلولی و در داخل سلول بافت ها یافت می شود که موجب تنظیم بسیاری از عملکردهای متابولیکی مهم می گردد. با توجه به نقش اساسی کلسیم برای رشد استخوانها، دندان، عملکرد ماهیچه ها و تکامل عصبی جنین، خانم های باردار باید توجه ویژه ای به آن داشته باشند. به طور تقریبی 30 گرم کلسیم در طول بارداری ذخیره می گردد که 25 گرم آن در اسکلت جنین و بقیه آن در اسکلت مادر جمع می شود تا به عنوان منبع تأمین نیاز کلسیم در دوران شیردهی استفاده شود. بیشترین ذخیره جنینی در سه ماهه آخر بارداری رخ میدهد. کمبود کلسیم در دوره بارداری خطر پوکی استخوان مادر را در طی سال‌های بعد افزایش می دهد و همچنین خطر مسمومیت حاملگی را به دنبال دارد.
منابع کلسیم
• شیر
• ماست
• پنیر
• تخم مرغ
• انجیر خشک
• بادام کنجد
اسید فولیک
اسید فولیک نقش بسیار مهمی در کاهش خطر نقص لوله عصبی دارد. خانم های باردار باید در طول روز 600 تا ۸۰۰ میکروگرم اسید فولیک دریافت کنند. کمبود اسید فولیک منجر به مشکلات حاد بر روی مغز و ستون فقرات کودک می‌شود.
منابع اسید فولیک
• جگر
• لوبیا
• عدس
• تخم مرغ
• کره بادام زمینی
• سبزیجات برگ دار با رنگ تیره
آهن
آهن نقش بسیار مهمی برای تولید گلبول های قرمز خون، افزایش هموگلوبین، رشد و نمو و تأمین ذخایر کبدی جنین دارد. بیشترین نیاز به آهن در خانم های باردار پس از هفته بیستم بارداری اتفاق می‌افتد. یعنی زمانی که بیشترین تقاضا از سوی مادر و جنین رخ می دهد. به علت نیاز شدید مادر و جنین به آهن از ماه چهارم بارداری، قرص آهن به تمامی مادران تجویز می شود.
منابع آهن
• گوشت گاو
• تخم مرغ
• میوه های خشک
• مرکبات
• نان ها و غلات غنی شده
ید
ید در دوره بارداری به علت افزایش متابولیسم بدن، تولید انرژی و مغز جنین مورد نیاز می باشد. کمبود ید در دوره بارداری منجر به عوارضی جبران ناپذیر در نوزادان می شود.
منابع ید
• محصولات لبنی
• سبزیجات
روی
روی برای رشد مغز و سلامت پوست و مو در بدن بسیار ضروری است و یکی از مهمترین املاح مورد نیاز در طول دوره بارداری می باشد. روی به تکامل اندام های جنین، استخوان بندی، مغز، چشم‌ها و سیستم ایمنی و عصبی جنین کمک می کند. کمبود روی منجر به ناهنجاری های مادرزادی، رشد غیر طبیعی مغز و رفتار غیر طبیعی در نوزادان می گردد.
منابع روی
• دانه غلات
• حبوبات
• مغزها
فیبر
در واقع فیبر بخشی از میوه ها، سبزی ها و دانه های خوراکی به خصوص حبوبات و غلات است که در بدن انسان هضم نمی شود. غذاهای فیبردار به سیر شدن فرد کمک می کند و باعث می شود تا فرد غذا و چربی کمتری را مصرف کنند. همچنین فیبر با حجیم کردن مدفوع، باعث خروج راحت و سریع مدفوع می شود و به این طریق از یبوست جلوگیری می کند. همچنین فیبر احتمال بروز بیماری های روده ای مانند سرطان کولون و بواسیر را کاهش می دهد. از طرفی فیبر جذب کلسترول و قند را کاهش می دهد و بدین جهت از خطر ابتلا به بیماری های قلبی و دیابت جلوگیری می کند
منابع فیبر
• سبزیجات
• میوه های تازه و خشک شده
• غلات
• نان سبوس دار